Интеграция традиционных и современных методов обучения в преподавании английского языка

Аннотация
Данная статья посвящена теме «Гармонизация традиционных и современных методов обучения в преподавании английского языка». При этом были освещены возможности и преимущества сочетания традиционных и современных методов обучения английскому языку, изучен опыт их применения в области педагогики в нашей стране и за рубежом, на примерах изучены ошибки и недостатки. Сочетание традиционных и современных методов обучения имеет большое значение в эффективном преподавании английского языка. В то время как традиционные методы укрепляют теоретические основы языка, современные подходы делают его интерактивным и интересным. Таким образом, сбалансированно используя оба подхода, процесс изучения английского языка студентами может быть более эффективным.
Ключевые слова:
традиционные методы современные методы обучения инновационные методы обучения интегративная система упражнений коммуникативный подход геймификацияMaqola zamonaviy o‘qitish usullari va o‘qituvchining talabalarning shaxsiyati va ichki dunyosini shakllantirishdagi rolini ta’kidlaydi. Unda talabalarning shaxsiy rivojlanish maqsadlariga mos keladigan ta’lim yondashuvlarini tanlash zarurligi, ayniqsa ilm-fan va texnologiyalar tez rivojlanayotgan sharoitda, ta’lim jarayoniga innovatsion pedagogik texnologiyalarni joriy etishning ahamiyati haqida so‘z boradi. Chet tillarni o‘qitishda zamonaviy usullardan foydalanishning o‘rni alohida ta’kidlanadi. Zamonaviy ta’limda talaba shaxs sifatida e’tibor markazida bo‘lib, uning shaxsiy rivojlanishi va o‘ziga xos ichki dunyosi diqqatga olinadi. O‘qituvchilar talabalarning rivojlanish maqsadlariga mos keladigan usullarni tanlash vazifasini oladilar. Bu yondashuv, ayniqsa, ilm-fan va texnologiyalar tez rivojlanayotgan sharoitda, o‘qituvchilarning yangilanish va innovatsiyalarga moslashishini talab qiladi. O‘zbekistonda chet tillarni o‘qitish, ayniqsa, 2012-yil 13-dekabrdagi PQ- 1875 sonli Prezident qarori qabul qilinganidan keyin katta e’tiborni tortdi. Ushbu qaror chet tillarni o‘qitishda yangi bosqichni boshlab berdi, unda talabalarning kommunikativ qobiliyatlari va amaliy til bilimlarini oshirishga qaratilgan ishlar olib borildi. Maktablarda zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalanish tobora muhim bo‘lib bormoqda. Bu nafaqat yangi texnik vositalarni, balki innovatsion o‘qitish usullari va yondashuvlarni ham o‘z ichiga oladi.
Ta’limda IT dan foydalanish talabalarning kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirishga yordam beradi va ularning dunyoqarashini kengaytirib, ingliz tilida so‘zlashadigan mamlakatlardagi tengdoshlari bilan aloqalar o‘rnatish imkoniyatini yaratadi.(Otaboeva, 2017, 36-b) Maqolada ingliz tilini o‘qitishning turli usullari, masalan, audiolingval usul haqida so‘z boradi. Bu usul og‘zaki nutq, takrorlash va talaffuzga alohida e’tibor beradi. Biroq, bu usulning kamchiliklari ham mavjud, masalan, mashqlarning mexanik ko‘rinishi va haqiqiy muloqotga oid mashqlarning yetishmasligi. Kommunikativ yondashuv kabi boshqa usullar esa haqiqiy hayotiy vaziyatlarni yaratish va talabalarning tilni haqiqiy hayotda qo‘llash qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. Internet zamonaviy til ta’limida muhim rol o‘ynaydi. U testlar, viktorinalar, tanlovlar va boshqa mamlakatlardagi tengdoshlar bilan videokonferensiyalar va yozishmalar orqali o‘zaro aloqa qilish imkoniyatlarini taqdim etadi. Internet resurslari shuningdek, o‘qish, yozish va so‘z boyligini oshirishga yordam beradi va talabalarni ingliz tilini o‘rganishga rag‘batlantiradi. Bundan tashqari interfaol va loyihalar asosida o‘qitish ham talabalarning til ko‘nikmalarini rivojlantiradi. Interfaol o‘qitish va loyihalar asosida o‘qitish usullari talabalarni jalb qilishning samarali usullari sifatida ta’kidlanadi. Bu usullar talabalarning ijodkorligini, mustaqil fikrlashi va hamkorlik qilish qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi. Loyihalar asosida o‘qitish, ayniqsa talabalarning tanqidiy fikrlash, muammolarni hal qilish va o‘z ishlari uchun mas’uliyat hissini rivojlantirishga yordam beradi. (Sanaqulov, 2021, 53-b) Chet tillarini o‘qitishning asosiy maqsadi talabalarning kommunikativ kompetensiyasini rivojlantirishdir, bu ularga chet tilida haqiqiy hayotiy vaziyatlarda muvaffaqiyatli harakatlanish imkoniyatini beradi. Internet texnologiyalari va zamonaviy metodlar yordamida qo‘lab quvvatlanadigan kommunikativ yondashuv haqiqiy muloqot modellarini yaratadi va madaniy tushunchani rivojlantirishga yordam beradi. An’anaviy o‘qitish usullarining o‘ziga xos cheklovlari bo‘lsada, ularning zamonaviy metodlar bilan uyg‘unlashuvitil ta’limini yaxshilash uchun yangi imkoniyatlar yaratadi.
Maqolada haqiqiy muloqot vaziyatlarini yaratish va talabalarni samarali jalb qilish uchun interfaol usullardan foydalanishning ahamiyati ta’kidlanadi. Ingliz tili darslarida innovatsion o‘qitish usullari va zamonaviy texnologiyalarni qo‘llash natijasida talabalarning til bilimlari yaxshilanadi, ularning ijodkorligi, mustaqilligi va o‘rganishga bo‘lgan motivatsiyasi oshadi. Jadval, diagramma va boshqa visual vositalardan foydalanish o‘quv jarayonini yanada qiziqarli va samarali qiladi. (Jalolov, 2012, p. 67)
Ingliz tilini o‘qitishning zamonaviy usullari til ta’limini tubdan o‘zgartirib, talabalarni ingliz tilini o‘rganish jarayoniga jalb qilish uchun yangi, dinamik va innovatsion yondashuvlarni tashkil etmoqda. Zamonaviy dunyoda ingliz tilini samarali o‘qitishning ahamiyati tobora ortib bormoqda, bu esa o‘qituvchilarni ta’lim natijalarini yaxshilash uchun yangi strategiyalar va vositalarni qo‘llashga undaydi. Bugungi kunda ingliz tili ta’limi an’anaviy darsliklar va cheksiz grammatika mashqlaridan uzoqlashib, talabalarni faol qatnashishga, tanqidiy fikrlashga va ijodkorlikni rivojlantirishga yo‘naltirilgan usullarga o‘tmoqda. Ingliz tilini o‘qitishda zamonaviy usullar talabalarning til bilimlarini oshirish, ularning tanqidiy fikrlash va ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan bu usullar talabalarni nafaqat til o‘rganishga, balki uni amaliy hayotda qo‘llashga ham tayyorlaydi. Innovatsion yondashuvlar orqali o‘qituvchilar talabalarni til o‘rganish jarayoniga yanada samaraliroq jalb qilishlari va o‘rganishni qiziqarli va foydali tajribaga aylantirishlari mumkin. (O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, 2013)
Zamonaviy ta’limda texnologiyalardan foydalanish katta ahamiyatga ega. Ta’lim dasturlari, onlayn platformalar, virtual haqiqat (VR) va to‘ldirilgan reallik (AR) kabi texnologiyalar ingliz tilini o‘qitishni yanada interaktiv va immersive qiladi. Masalan, virtual dunyoda ingliz tilida so‘zlashuvchilar bilan suhbatlashish yoki so‘z boyligini oshirish uchun mashhur diqqatga sazovor joylarni o‘rganish imkoniyati talabalarga tilni o‘rganishni qiziqarli va samarali qiladi.
Har bir talabaning o‘rganish uslubi va ehtiyojlari farq qiladi. Shuning uchun zamonaviy o‘qitish usullari individual yondashuvni qo‘llashga asoslangan. O‘qituvchilar talabalarning shaxsiy ehtiyojlarini qondirish uchun o‘qitishni moslashtirishlari va ularga o‘z sur’atlarida rivojlanish imkoniyatini berishlari kerak. Bu yondashuv talabalarning o‘rganishga bo‘lgan qiziqishini oshiradi va ularning muvaffaqiyatini ta’minlaydi.
An’anaviy ma’ruzalar va passiv o‘rganish usullari o‘rniga zamonaviy ta’limda interfaol va hamkorlikda o‘qitish usullari qo‘llaniladi. Guruh loyihalari, bahs-munozaralar, rolli o‘yinlar va boshqa interfaol tadbirlar orqali talabalar faol ishtirok etishga, muloqot qobiliyatlarini rivojlantirishga va jamoada ishlash qobiliyatini oshirishga undaladi. Til o‘rganishda muloqot asosiy o‘rin tutadi. Kommunikativ yondashuv talabalarning haqiqiy hayotiy vaziyatlarda samarali muloqot qilish qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. Muhokamalar, baxslar, taqdimotlar va rolli o‘yinlar kabi tadbirlar orqali talabalar nutq va tinglash ko‘nikmalarini rivojlantirishlari va ingliz tilini sinfdan tashqarida qo‘llashda ishonchni oshirishlari mumkin. Loyihalar asosida o‘qitish usuli talabalarning ijodkorligini, mustaqil fikrlashini va muammolarni hal qilish qobiliyatini rivojlantirishga yordam beradi. Masalan, talabalar podcast yaratish, veb-sayt loyihalash yoki qizqa metrajli film uchun ssenariy yozish kabi real dunyo ssenariylarida til ko‘nikmalarini qo‘llashlari mumkin. Bu usul grammatik qoidalarini yodlashdan ko‘ra qiziqarli va samaraliroqdir. Ingliz tilini o‘rganish shunchaki lug‘at va grammatika qoidalarini o‘zlashtirishdan iborat emas. Bu turli madaniyatlar, nuqtai nazarlar va turmush tarzlarini o‘rganishni ham o‘z ichiga oladi. Til o‘rganishda madaniyatlararo tushunchani rag‘batlantirish orqali o‘qituvchilar talabalarga xilma-xillik va boyitish dunyosini ochishlari mumkin.
Ingliz tilini o‘qitish global muammolar, masalan, iqlim o‘zgarishi, ijtimoiy adolat va boshqa dolzarb masalalar haqida muhokama qilish uchun platforma bo‘lishi mumkin. Bu talabalarni nafaqat til o‘rganishga, balki global fuqarolik va ijtimoiy mas’uliyatni tushunishga ham undaydi. Har bir talabaning o‘rganish uslubi va qobiliyatlari farq qiladi. Shuning uchun o‘qituvchilar darslarni turli xil o‘quvchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun moslashtirishlari kerak. Zamonaviy ta’limda multimedia vositalari(videolar, podkastlar, ingografikalar) va haqiqiy materiallar (gazetalar, jurnallar, reklamalar) keng qo‘llaniladi. Bu talabalarga ingliz tilining turli aksentlari, dialektlari va madaniy jihatlari bilan tanishish imkoniyatini beradi va tilni yanada to‘liqroq tushunishga yordam beradi.
Ingliz tilini o‘qitishning zamonaviy usullari talabalarni nafaqat til ko‘nikmalari bilan qurollantiradi, balki ularni globallashgan dunyoda muvaffaqiyatga tayyorlaydi. Innovatsion yondashuvlar, texnologiyalardan foydalanish, shaxsiylashtirilgan ta’lim va hamkorlikda o‘qitish usullari orqali o‘qituvchilar talabalarga ingliz tilini samarali va ishonchli tarzda o‘rganish va qo‘llash imkoniyatini berishlari mumkin. Bu yondashuvlar til ta’limini yanada dinamik, qiziqarli va inklyuziv qiladi, bu esa ingliz tilida malakali va madaniyatli so‘zlashuvchilar avlodinin tarbiyalashga yo‘l ochadi. Khasanova, 2021, b- 257-262)
Xulosa qilib aytganda, maqola zamonaviy talabalar ehtiyojlariga mos keladigan o‘qitish usullarini qo‘llash, texnologiyalardan foydalanish va kommunikativ va interfaol o‘quv muhitini yaratish orqali chet tillarini o‘qitish maqsadlariga erishishning ahamiyatini ta’kidlaydi.
Библиографические ссылки
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi. (2013, 27-may). 2013-2016-yillarda ta’lim muassasalarining chet tillari kabinetlarini zamonaviy axborot-kommunikatsiya, o‘qitishning texnik vositalari va anjomlari bilan jihozlash (qo‘shimcha jihozlash)ni jadallashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida Retrieved January 8, 2018, https://lex.uz/docs/-2175837
Jalolov, J. (2012). Chet tili o‘qitish metodikasi [Methods of teaching foreign languages]. p. 67. https://scholar.google.com/citations?view_op=view_citation&hl=ru&user=77t2SvUAAAAJ&citation_for_view=77t2SvUAAAAJ:ZHo1McVdvXMC
Otaboeva, M. R. (2017, 22-yanvar) Chet tilini o‘qitishda zamonaviy innovatsion texnologiyalar [Modern innovative technologies in teaching foreign languages]. https://moluch.ru/archive/138/39058/
Sanaqulov, Z. (2021). Chet til o‘qitish metodikasida zamonaviy metodlar [Modern methods in foreign language teaching methodology]. https://ares.uz/storage/app/media/2021/Vol_2_No_4/523-534_Annotation.pdf
Khasanova, G. K. (2021). Main trends in the development of education and professional training in the world. Oriental Renaissance: Innovative, Educational, Natural and Social Sciences, 1(Special Issue 1), 257–262. https://www.oriens.uz/conference/article/khasanova-g-k-2021-main-trends-in-the-development-of-education-and-professional-training-in-the-world-oriental-renaissance-innovative-educational-natural-and-social-sciences-1special-issue-1-257262/
Опубликован
Загрузки
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 Мехринисо Жонибекова

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.