Chet tillar zamonaviy ta’lim va kasbiy faoliyatda nafaqat madaniy xilma-xillikni, balki global kontekstda samarali muloqot qilish zaruriyatini aks ettirgan holda muhim oʻrin tutadi (Zimnyaya, 2001). Globallashuv, xalqaro integratsiyaning kuchayishi va axborot texnologiyalarining rivojlanishi sharoitida talabalarning chet tilidagi kasbiy kommunikativ kompetensiyasini shakllantirish ta’lim jarayonining ajralmas qismiga aylanib bormoqda (Vyatyutnev, 2007).

Kommunikativ kompetensiya nafaqat til va uning grammatik qoidalarini bilishni, balki muloqotni muayyan maqsad va ehtiyojlarga moslashtirish qobiliyatini ham oʻz ichiga oladi (Bagarić & Djigunović, 2007). Bu qobiliyat vaziyatni, auditoriyani va muloqot maqsadlarini hisobga olgan holda tegishli muloqot strategiyalarini tanlashni oʻz ichiga oladi (Canale, 1983).

Tilshunoslikka ixtisoslashtirilmagan OTMlarda amalga oshirilayotgan chet tilini oʻzlashtirishdagi kommunikativ yoʻnalish oxirgi ikki oʻn yillikda kasbiy muloqot koʻnikmalarini rivojlantirishni ta’minlay olmaydi. Agar ta’lim professional muloqotning muayyan sohasining voqeligini va oʻziga xos xususiyatlarini hisobga olmasdan, umumiy madaniy yoki umumiy kasbiy material asosida olib borilayotgan boʻlsa, bu muloqotning samarasini kamaytiradi (Antonova, 2010).

Ta’kidlash joizki, turistik yoʻnalishlar talabalari uchun moʻljallangan mavjud darsliklar va oʻquv-uslubiy qoʻllanmalar chet tilini oʻqitish uchun ma’lum asos yaratadi. Ammo chet tilini oʻqitishning kasbiy yoʻnaltirilgan usullari hali cheklangan hajmda taqdim etilgan (Gez, 2008). Darsliklar kasbiy sohaga qaratilgan boʻlsa-da, bu yondashuv kasbiy sohadagi muloqotning xususiyatlarini yetarlicha qamrab olmaydi va talabalarni xorijiy hamkasblar bilan chet tilida real muloqot qilishga tayyorlamaydi (Vyatyutnev, 2007).

Ta’lim va pedagogikaga oid ilmiy adabiyotlarda “kompetensiya” va “kompetentlik” tushunchalariga turli yondashuvlar muhokama qilinmoqda (Hyland & Durand, 1993). Ushbu maqolada N.V. Bagramova, T. Hyland, T. Durand, A.V. Xutorskoy va I.M. Osmolovskayalarning ushbu tushunchalarga nisbatan nuqtai nazarlari koʻrib chiqiladi.

I.A. Zimnyaya (2001) kompetensiyani “insonning kelajakda namoyon boʻladigan ichki, potensial, yashirin psixologik yangi hosilalari, ya’ni bilimlar, tasavvurlar, harakat dasturlari, qadriyatlar va munosabatlar tizimi” deb ta’riflaydi.

N.V. Bagramova (2007) esa kompetentlikni talaba tomonidan tegishli kompetensiyaga ega boʻlishni, shuningdek, faoliyat predmetiga shaxsiy munosabat va minimal faoliyat tajribasiga ega boʻlishni nazarda tutadigan shaxsiy sifat sifatida tavsiflaydi. Kompetensiya bilim, koʻnikma va malakalar majmuasi sifatida shakllanib, ma’lum bir faoliyatni bajarish qobiliyatini ifodalaydi (Canale, 1983).

1. Hyland va T. Durand (1993) kompetensiya va kompetentlikni ajratib koʻrsatishni taklif qiladi, bunda birinchisi qobiliyatlarning keng doirasini qamrab oladi, ikkinchisi esa torroq boʻlgan koʻnikma va malakalarga tegishli. Bu farq talabalarni aniq sohalarda tayyorlash va ularning tayyorgarlik darajasini baholashda foydali hisoblanadi.

A.V. Xutorskoy (2003) kompetensiyani ta’lim jarayonining maqsadi sifatida hamda shaxsiy fazilat sifatida koʻrib chiqishni taklif qiladi. Bu yondashuv talabalarning tayyorgarligi va shaxsiy rivojlanish jarayonlarini hisobga olishda moslashuvchanlikni ta’minlaydi.

Shunday qilib, yuqoridagi nuqtai nazarlarni umumlashtirib, “kompetensiya” va “kompetentlik” tushunchalari bilim, koʻnikma va vazifalarga shaxsiy munosabatni integratsiyalash zarurligini ta’kidlaydi (Zimnyaya, 2001).

Boshqa tilda kasbiy kommunikativ kompetensiyaning shakllanishi nafaqat ilmiy, balki amaliy ahamiyatga ega boʻlgan dolzarb masaladir (Vyatyutnev, 2007). Kommunikativ kompetensiya tushunchasi koʻp qirrali boʻlib, lingvistik, ijtimoiy-madaniy, adaptiv va funksional jihatlarni qamrab oladi (Bagarić & Djigunović, 2007).

M.N. Vyatyutnev (2007) kommunikativ kompetensiyani “muloqotning turli vaziyatlarida nutqiy xulq-atvorni tanlash va amalga oshirish qobiliyati” sifatida ta’riflaydi. Chet tillar, jumladan ingliz tilida kommunikativ kompetensiyani shakllantirish boʻyicha ilmiy tadqiqotlar keng koʻlamda olib borilgan (Antonova, 2010; Gez, 2008).

Yuqoridagi ta’riflarni umumlashtirgan holda, ta’kidlash mumkinki, kommunikativ kompetensiya nafaqat lingvistik bilimlarni, balki ijtimoiy-madaniy normativlarga moslash qobiliyatini ham oʻz ichiga oladi.